,,Պայքար՚,,

Ծանոթագրություն

 

Այս պատմվածքը՝, որը վերնագրեցի <<Պայքար>>,  ունի իր

առանձնահատուկ ընթերցման ձևը:

   . Հարկավոր է կարդալ հնարավորինս դանդաղ և համապատասխան հոգեվիճակով, որպեսզի կարդացողին հասանելի դառնա յուրաքանչյուր  բառի <<տրամդրությունը>> ու կարողանա հաղորդվի պատմվածքի մեջ թաքնված անիրականությունը և բացակայող մարդկայինությունը:

Ձեզ հաճելի ընթերցանություն !!!

                                              Հեղինակ՝ Սյու !!!

                         <<Պայքար>>

  Լռություն: Մելամաղձոտ անտառի նուրբ ու թախծոտ լռություն:  Բայց այդ անտառի աներևույթ լռության մոգական հնչյունները խախտող թռչունների հուզական մեղեդի, որն իր արծաթե քողի տակ ամփոփում էր մի ողջ անտառային պատմություն:

Մթնշաղ էր:  Հզոր և խավարաշտին գիշերն իր նենգ իշխանության համար էր պայքարում և չէր  ուզում ոչ  մի կերպ այն հանձնել ցերեկին: Պայքա՛ր, այո՛, պայքա՜ր, քանզի խավարի ու լույսի միաձուլության մեջ ընթանում էր խորիմաստ մի պայքար՝ առաջինը իշխանություն գրավելու համար… լույս, թե՞ խավար: Բայց այդ առեղծվածային պայքարում վերջապես հաղթեց լուսավառ  ցերեկը: Պայքարը դադարեց, իսկ արդյունքում՝  տիրեց երկկողմանի համերաշխություն: Ցերեկը և գիշերը դարձան ներդաշնակ ընկերներ:

 

Ահա մի փունջ խաղաղություն հանգրվանեց անտառային սահուն երկնքում: Ցերեկը՝ իր նուրբ շղարշը տարածեց և լույս սփռեց: Արթնացան ամենքը՝ իրենց անրջային և մեղմօրոր քնից: Հզոր ջրվեժը՝ իր ահռելի ու անլռելի ուժգնությամբ գահավիժում էր դեպի խոր անդունդը՝ ինչպես երջանկությունից խելագարված մի մարդ:  Փոքրիկ առվակն ուրախ  քրքիջով՝ իր մոտ բուսնած և իրենից սնվող ծաղիկներին, խոտերին ու ծառերին պատմում էր զվարճալի անտառային մի արկած: Վերջիններս՝ մեծ հետաքրքրությամբ լսում էին և ավելացնում իրենց հերթական զավեշտալի պատմությունը:

Արդեն վաղուց արթնացել էին նաև անտառի բոլոր բնակիչները, որոնք ուրախ և զվարթ տրամադրությամբ զինվելով՝ դուրս էին եկել իրենց բնակավայրերից, որպեսզի խաղան, կամ էլ զբոսնեն:

    Այդ անտառը սովորական անտառ չէր: Այն ոչ իրական, սակայն  ցանկալի բացառիկ մի երևույթ էր: Այնտեղ չկար չարություն, չկար թշնամություն և չկա՛ր նախանձ: Անտառում բոլորը բարի էին և սիրում էին միմյանց: Անտառում ապրում էին ամեն տեսակի կենդանիներ: Այ՛ո, ամեն-ամեն տեսակի կենդանիներ: Այստեղ՝ գայլը, եղնիկը, վագրը, լուսանն ու նապաստակը, ինչպես նաև բոլոր մնացյալ  թույլ և ուժեղ կենդանիները համարվում էին լավագույն ընկերներ: Բոլորը միմյանց կարեկցում և սատար էին կանգնում: Նյանց համար յուրաքանչյուր կյանքի հարված, յուրաքանչյուր դժվարություն վաղանցուկ էր, քանզի ամենքը շրջապատված էր կատարյալ ընկերությամբ…

   Կրկին մի գեղեցիկ ու բարի օր էր  հյուրընկալել մեր անտառին: Ամեն բան կրկին  բարի էր ու անթերի: Անտառի բնակիչներից  և անտառային այս կամ այն իրադարձություններից ուզում եմ հիշատակել մի պատմություն:

Անըստգյուտ  այս անտառի գրեթե կենտրոնում, իսկ ավելի ստույգ՝ կենտրոնում բուսնած հսկա բարդենուց դեպի ձախ՝ գտնվում էր եղնիկների ապաստանը: Այդտեղ ապրում էր չարաճճի մի եղնիկ՝ իր ծնողների հետ միասին…

Բայց մի օր անտառի այդ նրբությունն ու գեղեցկությունը հիմնահատակ ավիրվեց, երբ հայտնվեց մարդկային ոտնահետք: Մի մարդ, ով որսորդ էր և բազմիցս անգամ՝ իր դաժան գործիքով, խլել էր խեղճ կենդանիների ու թռչունների անմեղ ու պայծառ կյանքեր:  Եվ այժմ այդ անխիղճը եկել ու իր տաղտկալի հրացանի ձայներն էր արձակում: Նա եկել ու փորձում էր ոչնչացնել անտառային երանելի անդորրն ու այն վերածել քաոսի: Նա ուզում էր չարության, դաժանության և թշնամության խոր հետք թողել և անվերադարձելին պարգևել…

  Այդ մասին տեղեկացել էին անտառի բոլոր բնակիչները: Ամենուրեք ահ ու սարսափ էր տարածվել առաջին անգամ: Ոչ ոք չէր հասկանում, թե ինչի՞ է այդ արարածը նրանց ուզում վերացնել: Ինչի  համար է նա՝ այդ մարդը, փորձում վերացնել նրանց ներդաշնակ ու անըստգյուտ անտառը: Հարցեր, որոնց պատասխանները  չգիտեյին ոչ արևը, ոչ ջրվեժը, ոչ բույսերը և ոչ էլ անտառային բնակիչները: Ամեն ոք պատսպարվել էր, կարծես ոչ ոք այդտեղ չկար ու չի եղել, միայն խեղճ անտառ, մի ահարկու մարդ-արարած, հողին դաջված մարդկային մույկերի  ծանր հարվածներ, սահուն երկնքի անդորրը խախտող կրակոցներ ու մի մեծ արև…

  Բոլոր կենդանիներն իրենց զավակներին արգելել էին դուրս գալ թաքստոցից: Բայց այդ եղնիկը, այդ չարաճճին…ա՜խ այդ մինուճար զավակը.... Նա դուրս վազեց՝ վտանգի մասին չմտածելով և վտանգը անգամ չհասկանալով: Բայց նա մեղավոր չէր, քանզի այսքան ժամանակ նա վտանգ չէր տեսել ու չգիտեր, թե ինչ է նշանակում: Նա ոչինչ չէր հասկանում:Նա վազում էր ու զմայլվում անտառային գեղեցկությամբ: Բարկ արևը փորձում էր զգուշացնել, փորձում էր կանխել, բայց….Եղնիկը փախել էր, իր ծնողներին  նա չէր լսել: Վերջիններս՝ փորձում էին փնտրել իրենց միակին, սակայն թաքստոցից չէին համարձակվում դուրս գալ: Ավելի ճիշտ՝ նրանք կարծում էին, թե փոքրիկ եղնիկը թաքնված է մի անկյունում:

  Լսվեց եղնիկի հրճվանք արտահայտող մի բառաչյուն:  Այդ նուրբ եղնիկային ձայնը, ավա՜ղ, չվրիպեց  չար որսորդի ականջներից: Գնդակը՝ քամու հետ կռիվ բռնելով, խորացավ հողի մեջ և շա՜տ  ցավեցրեց փափուկ հողի նուրբ սիրտը:  Առաջին գնդակից եղնիկը կարծես փրկվեց: Նա գրեթե սկսեց հասկանալ իրեն սպառնող սարսափն ու ցավը: Եղնիկը սկսեց վազե՜լ, վազե՜լ…վազել՝ իր ողջ զորությամբ, վազել ու հասնել իր ծնողներին: Նա հասկացել էր իր սխալը և իր իսկ մարմնի  վրա զգում էր վտանգի դառը համը: Ավա՜ղ այդ վտանգը մոտ էր, սակայն եղնիկը հեռու էր իր ծնողներից: Դաժան մարդ-արարածն իր նենգ հրացանը պարզած՝ վազում էր եղնիկի հետևից և գնդակներ արձակում:Եղնիկը զղջում էր, նա այլևս ուժ չուներ՝ վազելու ու դիմակայելու համար: Նա փոքր էր, հոգնել էր...մարդկային  հրացանից  արձակած գնդակների ու խեղճ կենդանու համառ պայքարում՝ թույլ եղնիկը կարծես պարտվում էր: Այդ ճակատագրական ու տաղտկալի հրացանային սև գնդակներից մեկը…ա՜խ այդ մեկը…այն…չվրիպեց: Սուլեց երկնքում, հասավ եղնիկին և մխրճվեց նրա նուրբ ու քնքուշ մարմնի մեջ:  Եղնիկը կարծես իր վերջին ճիչն արձակեց ու տապալվեց գետնին՝ առվակից հեռու՝ բլուրի տակ, բայց և այնպես արդար ու ոսկեփայլ արեգակի ճառագայթները հասցրել էին մի քանի անդարձելի վայրկյանով կուրացնել որսորդի աչքերը, և որսորդը չկարողացավ տեսնել գնդակի թռիչքի ուղղությունը: Այդ ստոր մարդը մի պահ շուրջը նայեց և ոչինչ չգտնելով ու զայրացած փնթփնթալով՝ ազատեց իր տհաճ ներկայությունը՝ բարի  անտառից:Ամեն ինչ մռայլ և ողբերգական էր դարձել: Նա, ով տեսել էր այդ ամենը, ցավո՜ք , չէր կարող օգնել խեղճին, քանզի նրանց տրված չէր տեղից շարժվելու հնարավորությունը: Բայց դա հիմա այդքան էլ կարևոր չէր…եղնիկը, այդ ոչինչ չհասկացող փոքրիկը, նրա վերքը, տապալումը, սպառնող մահը….

Ոչ ոք չկար, որ օգներ նրան: Նա տառապում էր, լալիս էր, զղջում էր, բայց արդեն շա՜տ ուշ էր: Եղնիկը ցավից բացի չէր զգում ոչինչ: Նա մեռնում էր: Ա՜խ այդ բարի եղնիկը….Նրա աչքերն այնքան խորիմաստ ու տխուր էին, այնքան սև և անմահական փայլով օժտված, ինչպես գիշերային հրաշակերտ գեղեցկությունը: Արյո՜ւն, անմեղ ու բոսոր արյուն, որ լճանում էր եղնիկի շուրջը ու ներկում չոր խոտը,և մահացու վերքի մեջ մխրճված չարաբաստիկ սև մի գնդակ: Եղնիկը դեռ շնչում էր….

Մթնեց: Կրկին ցերեկը իր իշխանությունը հանձնեց գիշերվան: Գիշերային ու առեղծվածային կախարդուհին իր սև զգեստը տարածեց ամենուր և ծածկեց ամեն ինչ, միայն երկու առկայծող ու տառապող աչքեր:

 Քիչ անց սև երկնակամարը  ճեղքեցին և իրենց երանելի դիրքերը զբաղեցրին սեթևեթող աստղերը, իսկ հետո՝ իր հմայքը տարածեց հպարտ լուսինը, բայց այդ սև երկնքի անզուգական փայլով պճնված պչրվող լուսատուները անզոր էին  մեղմացնել մեռնող եղնիկի անթափանց ցավը:  Ողբում էին ամենքը, բայց ոչինչ  չէին կարող անել, իսկ անտառային բնակիչները դեռ թաքնված էին: Նրանք ոչինչ չգիտեյին: Ցուրտ էր, իսկ մեռնող եղնիկն ուներ երկու անցանկալի քույր-հյուրեր՝ սովն ու ծարավը,որոնք ավելի էին ծանրացնում խեղճի վիճակը: Նրա ականջին էր հասնում մոտակա շրջանում գտնվող առվակի սառը շունչն ու  գիերային մեղմ քրքիջը, բայց եղնիկը ոչ մի ուժ և հնարավորություն չուներ՝ շարժվելու, հասնելու և ծարավը հագեցնելու համար:

Բայց կյանքն այդքան դաժան չէր գտնվել այդ միակ եղնիկի հանդեպ: Հանկարծ  երկնակամարը ճեղքվեց և երևաց զիգզակաձև մի լույս, ապա՝ որոտ լսվեց, փչեց քամու արծաթե մի շունչ, իսկ հետո՝ սառը և կրկին արծաթե արձրևային կաթիլներ: Եղնիկը գոյատևելու և մեծ հույսի հաճելի բույրը զգաց: Նա  իր անկարող բերանը հազիվ բացեց ու մի քանի թաց կաթիլ կուլ տվեց՝ մի քիչ մեղմացնելոց ծարավը: Այդ հրաշք անձրևը,որը կարծես Աստծո կողմից ուղարկված լիներ, հույս պարգևեց և կյանքի ու մահու դեմ պայքարելու բարի մի բերկրանք նա զգաց՝ իր մարմնի վրա: Անձրևի արծաթե կաթիլների սառը հարվածներ, որոնք կուտակվում և մաքրում էին արյունը: Այժմ եղնիկի ցավը փոքր-ինչ մեղմել էր: Նրա քթի տակ թաց և թարմ խոտի բույրն էր: Կանաչ խոտի՝ այրունից մաքրված: Այսպես՝ բարի եղնիկը մի կերպ իր քաղցն էլ հաղթահարեց: Ահա գիշերը վերջապես հոգնեց իր պաշտոնից և այն կրկին հանձնեց ցերեկին: Նորից լույս, նորից բարություն, բայց և նորից դատարկություն: Ոչ մի կենդանի շունչ դեռ չէր համարձակվում դուրս գալ իր թաքստոցից: Եղնիկի վերքից շառաչող արյունը վաղուց արդեն դադարել էր, իսկ գիշերը՝ հզոր անձրևը այնքան նուրբ, բայց և նաև այնքան ուժգին էր հարվածել խեղճ եղնիկի վիրավոր մարմնին, որ նրա վերքի մեջ գտնվող հրացանի գնդակը դուրս էր շպրտվել այդ նրբության մարմնից:Հրա՜շք, բարությո՜ւն, խաղաղությո՜ւն…

Եղնիկը ոտքի ելավ, մի քանի ժամ հազիվ քարշ գալով՝ նա հասավ իրենց ապաստան, տեսավ ծնողներին, ամուր փարվե նրանց և կարծես մոռացավ իր խոր ցավի մասին:

Եղնիկի ծնողները շա՜տ  էին բարկացել ու վախեցել, սակայն նրանք՝ իրենց քնքշությամբ բժկեցին մինուճարին: Եղնիկն ապրեց ու կապրի դեռ երկա՜ր տարիների բովում: Նա շա՜տ ու շատ դասեր քաղեց:

 

ՎԵՐՋ

Հարցեր(կարևոր)

1)   Արդյո՞ք դուք կարողացաք բացահայտել գաղտնիքը: Ին՞չ կապ կար կենդանու ու մարդու միջև: Ինչ՞ի միայն մեկ մարդ, թաքստոց, մեկ եղնիկ ու մնացյալ կենդանիները՝ որպես երկրորդական:

2)   Դուրս գրել այն նախադասությունը,որը ձեզ ստիպեց ՄՏԱԾԵԼ!!